خواص مرزه برای سلامتی از منظر طب سنتی

آشنایی با سبزی خوردن مرزه

مرزه را در کتب سنتی با نام های اوشن، ایشن، اویشن شیرازی و صعتره می شناسند. همچنین در عربی با نام ندع و در ترکی به اسم کلکلیک شناخته می شود.

مرزه گیاهی است علفی که یکساله می باشد. برگ های آن به رنگ سبز خاکستری است، دراز بوده و به طور متقابل پوشده از تار است. گل های مرزه نیز کوچک بوده و سفید یا سرخ تیره هستند.

مرزه در اغلب مناطق ایران به صورت پرورشی در سبزی کاری ها کاشته می شود.

اما مرزه وحشی در ایران را می توان در مناطق اطراف تبریز، ارسباران، خوی و خراسان یافت.

مرزه کوهی که گونه زمستانی گیاه است، یک گیاهی پایا است و به صورت درختچه کوچکی است با برگ های بی کرک، شفاف و در ایران با نام های آویشن شیرازی، آویشن و افشن شناخته می شود.

تخم مرزه یا نوع بستانی مرزه را در اوایل بهار می توان کاشت. فاصله خطوط 75 سانتی متر و فاصله بوته ها 15 سانتی متر کافی است.

برداشت برگ و ساقه مرزه بهاره معمولا بین 75 تا 120 روز پس از کاشت می باشد.

به هر حال بی درنگ قبل از شروع گل دادن باید انجام شود و پس از برداشت گل ها را در محل سایه خشک نموده و باید در ظورغ سربسته نگهداری شود تا اسانس آن حفظ شود.

خواص مرزه در طب سنتی

مرزه از نظر پزشکی در طب سنتی نسبتا گرم و خشک است.

• ضد نفخ
• اشتها آور
• تقویت نیروی جنسی
• تسکین دندان درد: بدین منظور لازم است سرکه، زیره و بوته مرزه مضمضه شود برای درد دندان و گلو درد نافع است.
• اگر مرزه همراه آب انجیر خورده شود برای سرفه، تنگی نفس و درخشندگی رنگ صورت مناسب است.
• اگر دارو های مسهل را همراه دم کرده مرزه بخورید، می تواند به رفع ترشی غذای فاسد شده در معده کمک کنید.
• جلوگیری از استفراغ.
• عاملی برای پیشگیری از درد قلب.
• برای خارج کردن کرم های معده نافع است.
• دم کرده مرزه همراه آب کرفس باعث خرد کردن سنگ مثانه و سخت ادرار کردن مفید است.
• مفید برای طحال: مرزه را در سرکه خیس کنید و میل کنید به این شکل اگر سرفه نداشته باشید برای طحال مفید است.
• درمان دل پیچه: ضماد مرزه با روغن زیتون می تواند به درمان انواع درد های پیچش شکم کمک کند.
• درمان اسهال: دم کرده 10 گرم مرزه در 1000 گرم آب جوش ریخته و چند فنجان میل کنید تا تاثیر آن در درمان اسهال ظاهر شود.
• مصرف مرزه با پنیر باعث چاق شدن می شود.
• انگشت پیچ کردن مرزه همراه با عسل می تواند برای ورم ملازه یا اووولا و سرفه های رطوبی و عقرب زدگی مفید است.
• گرد مرزه را اگر به م3قدار مساوی با شکر ترکیب شده و میل شود باعث تقویت نور چشم می شود.
• خواص مرزه برای جلوگیری از نفخ مفید است و می توانید همراه با غذا آنرا میل کنید تا از این مشکل پیشگیری کنید.
• ریختن چند قطره آن برای درمان سنگینی شنوایی گوش مفید است.
• اگر شاخ و برگ های مرزه را با هم وزن آن عناب و چهار برابر وزن مرزه، آب جوش بجوشانید تا مجموع ترکیب به یک چهارم برسد، می تواند به تصفیه خون غلیظ کمک کند.
• اگر 10 گرم گل مرزه را با سرکه و نمک میل کنید مسهل خوبی برای بلغم و سودا است. همچنین مدر و قاعده آور است.
• معمولا خواص مرزه وحشی خیلی بیشتر از مرزه های غیر وحشی است.
• تخم مرزه در جمیع خواص گفته شده از برگ مرزه مفید تر است. خصوصا برای مشکلات ضعف نیروی جنسی و یرقان تخم مرزه فایده ویژه ای دارد.
• خواص تخم مرزه اگر جویده شود برای تسکین درد دندان و تحریک اشتها مفید است.
• جوشانده مرزه به صورت حمام در استعمال خارجی می تواند برای تسکین درد های روماتیسمی و عصبی نافع است. همچنین برای اطفال ضعیف و مبتلا به نرمی استخوان نیز موثر است.
  روش استفاده: برای استعمال خارجی از مرزه لازم است بین 50 تا 60 گرم از مرزه را درون 1000 گرم آب جوش دم کنید.
• مقدار خوراک مرزه 30 گرم گیاه مرزه در هزار گرم آب جوش دم می کنید و میل می کنید.
• توجه داشته باشید که مرزه در برخی موارد برای ریه عوارضی ایجاد می کند و برای رفع آن، لازم است کمی سرکه میل شود.

شربت مرزه در طب سنتی

نسخه اول:

مواد لازم:

• مرزه: 10 گرم
• زنیان: 10 گرم
• گل سرخ: 10 گرم
• پونه: 10 گرم
• گشنیز خشک: 10 گرم
• مویز بدون هسته: 20 عدد

روش تهیه:

تمام مواد گفته شده را درون 750 گرم آب بجوشانید تا یک سوم آن باقی بماند. سپس آنرا صاف کرده و میل کنید.

توجه کنید که مقدار خوراکی شربت مرزه در هر مرحله 100 گرم می باشد و لازم است پیش از خوردن گرم شود.

خواص شربت مرزه در طب سنتی عبارت است از: کاهش تب های بلغمی، نفخ های شدید و آروغ های ترش.

نسخه دوم شربت مرزه:

مواد لازم:

• مرزه: 100 گرم
• نانخوا: 100 گرم
• زنجبیل: 100 گرم
• گل سرخ: 100 گرم
• گشنیز خشک: 100 گرم
• مویز درشت گوشتی (دانه آن باید خارج شود): 100 عدد

روش تهیه:

مجموع مواد گفته شده را در 7/5 لیتر آب بجوشانید تا 2/5 لیتر آن باقی بماند. سپس آنرا صاف کرده و با 2/5 کیلو عسل مرغوب ترکیب سازید. مقدار خوراکی این شربت مرزه شبی 50 گرم است.

4 خواص مرزه کوهی

1️⃣ مرزه کوهی تاثیرات ضد باکتری دارد و می تواند پوستی صاف و درخشنده را برای شما هدیه آورد و باعث نابودی آکنه شود.
2️⃣ همچنین خواص مرزه کوهی خواب آور است و برای افرادی که اختلالاتی در خواب دارند می تواند مفید باشد.
3️⃣ این سبزی خوردن شباهت هایی به خواص نعناع داشته و می تواند به درمان درد های گوارشی کمک کند.
4️⃣ تحقیقات دانشمندان مشخص کرده است که عصاره مرزه کوهی می تواند رشد تومور های مغزی را تا 45% کاهش دهد.

عصاره مرزه با ماست در نگاه علمی

در سال های اخیر دانشمندان اثبات کرده اند که گیاه مرزه خواص ضد التهاب، ضد ویروس، ضد قارچ، ضد باکتری، ضد اسپاسم دارد و می تواند درد را کاهش دهد، معده را تقویت کند، بیماری های عفونی را درمان می کند و باعث تسهیل هضم می شود.

مواد و روش های تحقیق

در این مطالعه ی علمی، تاثیر افزودن عصاره مرزه به ترتیب در 3 سطح 0/1 و 0/08 و 0/09 درصد در 3 تکرار بر فعالیت آنتی اکسیدان، ترکیبات فنولی و زنده مانی باکتری های بیفیدو باکتریوم بیفیدوم و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در ماست کم کالری مورد بررسی قرار گرفت. پس از گذشت 21 روز، تغییرات حاصل در آن با نمونه شاهد مقایسه شد.

یافته های اندیشمندان

نتایج به دست آمده نشان می داد که تعداد لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در تمامی نمونه های ماست، در طول روز های یکم تا چهاردهم افزایش پیدا می کنند و سپس تا بیست و یک روز پس از تولید، روند کاهشی قابل توجهی پیدا می کنند. بالاتریت تعداد لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در ماست پروبیوتیک دارای میزان 0/09 عصاره می باشد و پس از آن در مراتب بعدی 0/1 و 0/08 گزارش شده است.

در نتیجه فعالیت آنتی اکسیدان مشخص کرد که در کل دوره نگهداری، بالاترین حجم فعالیت آنتی اکسیدان مربوط بوده است به نمونه ماست حاوی 1/0 عصاره مرزه. بله میزان ترکیب فنولی تا 14 روز کاهش مهمی نداشت اما پس از 21 روز به کاهش معنا داری رسید.

نتیجه: بنابراین می توان از عصاره مرزه به عنوان یک عصاره عمل گرا در ماست پروبیوتیک استفاده نمود.
(برگرفته از مقاله بررسی تأثیر عصاره مرزه بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و میکروبی ماست پروبیوتیک کم‌کالری)

خواص مرزه برای معده و گوارش

یکی از خواص مرزه، بهبود بخشی به هضم غذا است که می تواند معده درد را کاهش دهد. مرزه به علت برخورداری از میزان زیادی ترکیبات فنلی، تاثیرات ضد باکتری قدرتمندی دارد که می تواند احتمال ابتلاء به زخم معده را نیز کاهش دهد.

همچنین خواص مرزه به طور کلی برای دستگاه گوارش مقوی است چراکه سرشار از پروبیوتیک است که موجب رشد باکتری های مفید روده می شود. در ضمن با توجه به طبع گرمی که در مرزه وجود دارد، باعث درمان حالت تهوع و بیماری های گوارشی می شود.

مرزه در نگاه طب سنتی برای دستگاه گوارش بسیار خوب است و یک محرک اشتها آور و ضد نفخ می باشد.

هضم آسان با خواص مرزه
مرزه دارای فیبر است لذا به هضم سالم بدن کمک می کند. خواص مرزه ضد اسپاسم است و به این شکل از تحریک شدن دستگاه گوارش پیشگیری می کند. پربیوتیک موجود در مرزه علاوه بر اینکه برای رشد باکتری های خوب در روده مفید است، سلامت قلب را هم تامین کرده م کلسترول مضر خون را کاهش می دهد.

خواص مرزه برای دیابت

خواص مرزه آنتی اکسیدان است و می تواند با رادیکال های آزاد مبارزه کند. همچنین با اثر بر پانکرانس، دیابت را هم کنترل نماید. در ضمن جالب است بدانید که سبزی خوردن مرزه تازه و خشک شده می تواند به تشنگی ها و خشکی دهان دیابتی ها کمک کند.

خواص مرزه یک ضد عفونی کننده طبیعی

فنل های اساسی ای من جمله کارواکرول و تیمول در مرزه وجود دارد که خواص مرزه را برای ضد عفونی کنندگی بدن و دفع قارچ های مضر مناسب کرده است. کارواکرول یک ضد باکتری قوی است که باعث توقف رشد انواع باکتری ها مثل اشرشیا کلای می شود.

همچنین مرزه برای بهبودی گلودرد و عفونت های برونش مفید است و با ویژگی محرکی که دارد، قادر به پاکسازی بیشتر مخاط از این عفونت ها است.

مرزه به پوست کمک می کند

خواص مرزه به عنوان قابض نیز شناخته می شود که می تواند بافت های بدن را منقبض کند و به این شکل از سلامت پوست شما محافظت می شود. چراکه منافذ پوست را سفت می کند. همچنین باعث درمان آکنه و مشکلات پوستی می شود و می تواند باکتری ها و زخم ها را از بین ببرد. این سبزی خوردن باعث متعادل سازی PH پوست نیز می شود. در صورت استفاده مداوم و زیاد از مرزه، ممکن است باعث خشکی پوست شود. یکی از روش های منطقی استفاده از مرزه این است که آنرا به به صورت بخور استفاده کنید و یا در وان حمام استفاده نمایید.

مرزه یک محرک طبیعی است

مرزه به طور کلی یک محرک است و هم اشتها را افزایش می دهد و هم باعث تقویت میل جنسی می شود. بنابراین مصرف مرزه می تواند مقداری هیجان را به شما اضافه کند و اگر یکنواختی سراغتان آمده است، یکی از گزینه های مکمل غذایی، می تواند مرزه باشد.

خواص مرزه سرشار از آنتی اکسیدان است

خاصیت آنتی اکسیدانی مرزه می تواند سلول های بدن را از آسیب دیدن مصون نگه دارد تا بدن در برابر استرس، تشعشعات، آلودگی ها، سیگار کشیدن و رادیکال های آزاد مضر که باعث پیری و سرطان می شوند و برخی از مواد شیمیایی دیگر مقاومت داشته باشد.

انواع مواد معدنی مقوی با خواص مرزه

در برگ و شاخه های مرزه مواد معدنی بسیار مفیدی مثل آهن، پتاسیم، کلسیم، منگنز، سلنیوم، روی و منیزیم وجود دارد که به سلامتی بدن کمک می کنند. بنابراین با مصرف مرزه می تواند به کاهش فشار خون، سلامت استخوان، سلامت سیستم ایمنی بدن و ایجاد خون و همچنین عملکرد غده تیروئید کمک کنید.
اما ویتامین های موجود در مرزه: B ، A ، C هستند که باعث انرژی بخشی، سلامت سیستم ایمنی و بینایی می شوند.

خواص مرزه برای دوران قاعدگی

مصرف مرزه می تواند باعث کاهش درد سندرم قاعدگی زودرس بشود و قاعدگی نامنظم را نظم ببخشد. همچنین گفتیم که این سبزی ضد اسپاسم است که می تواند گرفتگی های قاعدگی را تسهیل کند. در ضمن منیزیم موجود در مرزه اضطراب دوران قاعدگی، تحریک پذیری، نوسانات خلقی و درد را کاهش می دهد.

خواص مرزه ضد التهابات است

مرزه ضد و ضد روماتیسم است. بنابراین مصرف آن برای کاهش درد آرتروز و درد مفاصل مفید است.

در ضمن ممکن است برای کاهش مشکلات نقرس و سردرد مفید باشد. جالب است بدانید که استفاده موضعی از شاخه مرزه نیز برای درد مفاصل مفید است.

هشداری درباره مضرات مرزه

به طور کلی مرزه عوارض جدی ای ندارد و موجب مسمومیت نمی شود. اما زیاده روی در مصرف این سبزی با توجه به طعم تند و تیزی که دارد، ممکن است باعث ایجاد التهاباتی خصوصا در مخاط دهان بشود.

بارداری و شیردهی: با توجه به نبود اطلاعات کافی در خصوص مرزه در دوران بارداری، بهتر است احتیاط مراعات شود و در مصرف مرزه زیاده روی نشود.

اختلالات خون ریزی: این امکان وجود دارد که مرزه باعث لختگی خون شود و خطر خون ریزی را افزایش دهد. بنابراین در این شرایط بهتر است مرزه را بی خیال شویم!

اگر مرزه نخوریم احتمالا بتوانیم به کاهش لختگی خون کمک کنیم. بنابراین سعی کنید تا مدتی پس از جراحی، مرزه را کنار بگذارید تا از خون ریزی ناخواسته جلوگیری شود.