تاریخچه حجامت و نکات مهم آن (قسمت اول)
سلام و عرض ادب خدمت شما کاربران عزیز وبسایت اکسیرطب ، در این مقاله میخواهیم بطور مفصل تاریخچه حجامت رو برسی کنیم و نکاتی دقیقی از جمله تاثیرات ، انواع و حتی عوارض آن را به اشتراک بذاریم پس همراه ما باشید :
حجامت چیست؟
حجامت یا کوزه‌اندازی تَر و یا بادکش به یک روش درمانی سنتی ایرانی و موجود در طب اسلامی گفته می‌شود که برگرفته از روش قدیمی‌تر کوزه‌اندازی تر در طب سنتی چین است. در طب سنتی کاپینگ یا کوزه‌انداختن به معنی ایجاد خلاء بر روی نقاط خاصی از پوست بدن با وسیله‌ای همچون بادکش است که برای رسیدن به اثرات درمانی خاصی انجام می‌شود. در حجامت یا کاپینگ خیس قبل از ایجاد خلا خراش‌هایی روی سطح پوست ایجاد می‌شود تا ایجاد خلا منجر به خروج خون از بدن شود. کاپینگ از روش‌های باستانی درمان است که علاوه بر چین در ایران و یونان نیز توسط ابن سینا و بقراط به عنوان یک روش درمانی ذکر شده‌است. کاپینگ تر علاوه بر جهان اسلام، در اروپا نیز تا قرن ۱۸ مورد استفاده بوده ولی با فراگیر شدن دانش پزشکی، این روش نیز به تدریج مهجور شده‌است. امروزه، حجامت در کشورهای عربی و مسلمان مقبولیت بیشتری دارد.
تاریخچه:
استفاده از حیوانات برای ایجاد اثر مَکِشی روی پوست جزو اولین روش‌های ابداعی بشر در امر درمان است. ساده‌ترین کاربرد آن مکش چرک یا سم و نیش حیوانات بوده‌است. شواهد این نوع کاپینگ در تمامی نقاط جهان یافت شده‌است. اما قدیمی‌ترین شواهد مستند مبتنی بر استفاده از کاپینگ در پزشکی به مصر باستان (۱۵۰۰ قبل از میلاد) بازمی‌گردد. پس از آن شواهد این روش درمانی در نوشته‌های چینی در هزار سال قبل از میلاد یافت شده‌است. کاپینگ به عنوان بخشی از طب سنتی چین و در قلمرو طب سوزنی امروزه نیز کاربرد دارد. در قرن هفتم قبل از میلاد در لوحه‌های خط میخی یافت شده از امپراتوری آشور نیز از کاپینگ یاد شده‌است و پس از آن بقراط در قرن پنجم قبل از میلاد از این روش درمانی نام برده است.
حجامت
حجامت و علم پزشکی
گسترش انجام حجامت و خونگیری در طب اسلامی و غربی بر پایه طب اخلاطی (که بیماری‌ها را ناشی از اختلال در اخلاط چهارگانه بدن یعنی خون، بلغم، صفرا و سودا می‌دانست) است. بر این اساس بیماریهای ناشی از ازدیاد خون با حجامت درمان می‌شدند. استفاده از اخلاط چهارگانه برای توضیح و درمان بیماری‌ها که به عنوان یکی از حیاتی‌ترین پایه‌های طب کهن فرض می‌شد در قرن نوزدهم با انجام آزمایش‌های علمی و راهیابی روش علمی در طب نوین کم‌کم این روش به فراموشی سپرده شد ولی دوباره با تلاش طرفداران طب سنتی دوباره این شیوه احیا گردیدو اکنون این نوع نگرش به بیماری‌ها و درمان از قرن ۲۱ به بعد هم پیروانی دارد.
تحقیقات علمی : در مارس ۲۰۱۱ سه بررسی در مورد اثرگذاری بادکش و حجامت انجام شد که در دو مورد از آن‌ها شواهدی از اثربخشی این روش در تسکین درد زمانی که به عنوان مکمل داروهای متعارف استفاده شوند، دیده شد. مدافعان حجامت ادعا می‌کنند که حجامت درمان طیف گسترده‌ای از بیماریهای مختلف است و حتی در پیشگیری از بیماری‌ها اثر دارد. این بیماری‌ها شامل چربی بالای خون، دردهای عضلانی، کمردرد، سردردهای عصبی و میگرنی، بیماریهای پوستی شامل آکنه، پسوریازیس، حساسیت‌های دارویی، غذایی، فصلی، اعتیاد به مواد مخدر، عوارض بیماریهای انسدادی عروق کرونر، عوارض بعد از یائسگی (منوپوز)، دردهای قاعدگی در زنان (دیسمنوره) و برخی بیماریهای عفونی، هورمونی و غدد است.
در مورد مفید بودن حجامت در بهبود این بیماری‌ها هیچ تحقیق مستقلی تاکنون ارائه نشده‌است. یکی از مشکلاتی که نتایج مطالعات انجام شده در مورد حجامت را کم ارزش می‌سازد عدم استفاده از روش درمانی مشابه در گروه کنترل است تا اثر تلقین (پلاسبو) در مطالعات حذف شوند. لذا نتایج مثبت درمانی به دست آمده در مطالعات انجام شده را می‌توان به اثر تلقین نسبت داد. به خصوص ایمان داشتن به روش درمانی در مؤثر بودن آن روش بسیار مهم است. در آزمایش علمی که بر روی ۷۰ بیمار مبتلا به سردردهای مزمن صورت گرفت نتایج نشان داد گروهی از بیماران که عمل حجامت را انجام داده بودند شدت سردرد در آن‌ها حدود ۶۶ درصد در سه ماه بعد کاهش یافته بود. همچنین بیمارانی که حجامت کرده بودند روزهای کمتری را نسبت به سایر بیماران از مرض سردرد رنج می‌بردند. بررسی‌هایی در مورد اثربخشی حجامت بر کمردرد و سردردهای عصبی و میگرنی وجود دارد که نشان می‌دهد این روش بر کاهش اینگونه دردها تأثیر داشته‌است.
عوارض جانبی حجامت:
⭕ خونریزی و عوارض ناشی از آن (بیماریهای قلبی عروقی در افراد مستعد و…) و ایجاد یا تشدید کمخونی در صورت ایجاد خراش‌ها پوستی بیش از حد مجاز
⭕ اسکار یا اثر زخم در روی بدن در صورت ایجاد شکاف‌های‌های خطی توسط تیغ. در حجامت سوزنی (ایجاد زخم با نوک تیغ حجامت) جای زخم کوچک بوده و پس از مدتی اثر آن ناپدید می‌شود
⭕ افزایش ریسک بروز لخته‌های خونی، (سکته مغزی در پی حجامت در گردن به همین دلیل متخصصان حجامت توصیه می‌کنند بعد انجام حجامت شخص دراز نکشد و حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی همچون دویدن انجام دهد تا احتمال بروز لخته کاهش یابد.(در منابع طب سنتی هم انجام حجامت در گودی پشت گردن به شدت منع شده و خطر دیوانگی برای آن ذکر شده‌است).
حجامت در ایران
با فراگیر شدن پزشکی در برخی جوامع اسلامی، حجامت در این کشورها نیز تقریباً مهجور گردید. در ایران به دلیل خطرات بالقوهٔ آن از قبیل انتقال عفونت، خطر خونریزی و… ، با مصوبهٔ معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورخ ۲۳ شهریور ۱۳۷۷، انجام حجامت بدست پزشکان در مطب‌ها ممنوع شد که این بخشنامه به دلیل مغایرت با شرع بر اساس نظر فقهی شورای نگهبان با حکم دیوان عدالت اداری در ۱۷ تیر ۱۳۸۰ لغو شد.
مصارف کلی استفاده: حجامت در موارد زیر کاربرد دارد👇👇👇👇
✅سردردهای عصبی میگرن ✅ترک اعتیاد ✅چربی، قند و اوره و فشار خون ✅جوش‌ها و لک‌های صورت ✅آلرژی و بیمارهای پوستی ✅سکته قلبی و مغزی ✅ریزش مو و شوره سر و حذف موهای بلند بدن ✅رماتیسم و دیسک کمر و کمر درد ✅آسم و سرفه و تنگی نفس ✅سرماخوردگی مزمن، آنفولانزا و سینوزیت ✅عفونت و بیماریهای زنان ✅کنترل بیماریهای عصبی و روانی ✅سنگ کلیه و کیسه صفرا ✅برخی از سرطانها ✅هپاتیت ب ✅زردی نوزادان
ادامه دارد…
سلام و خسته نباشید
مقاله مفیدی بود
اگر امکانش هست آموزش اصولی حجامت رو هم یاد بدید همراه با تصویر
خیلی ممنون
سلام و عرض ادب
انشالله در آینده بصورت تئوری بدست استاد تولید محتوا خواهد شد ولی برای این مورد باید بصورت یک کارگاه عملی آموزش داده شود.
باتشکر از همراهی شما
سلام .مطالب خوبی راجع به حجامت داشتید منتهی یک استاد حجامت میگفت بایدحتما قبل ازحجامت حدود ده جلسه بادکش روی کمر گذاشت تا خون گرم شودبعد حجامت کرد نظر شما چیه؟
درکتاب طبی خوندم مزاجهای سرد تنها باید با دارو بلغم ها را گرم وخارج کنن ونیاز به حجامت ندارن این مطلب درسته ؟
درروایات حجامت به صورت عام ومطلق اومده وکسی یامزاجی خاصی رو اشاره نکرده واکثراحادیث برمفیدبودن حجامت برای تمام سنین وتمام افراددلالت دارد. ولی به روغن مالی بدن قبل ازحجامت ومصرف انارقبل وبعدحجامت تاکیدمی کند.
امادرطب سنتی حجامت رابرپایه مزاجها مفید یامضر میدانند. حکمای طب سنتی نظرشان براین است که حجامت بیشترین تاثیرپیشگیری ودرمان رابرای مزاج گرم وتر یعنی دموی هادارد وکمترین تاثیر وحتی شایدضرررابرای مزاج سردوتریعنی بلغمی ها دارد.
ودومزاج دیگریعنی مزاج گرم وخشک یعنی صفراوی هاو سردوخشک یعنی سوداییها در مرحله اعتدال تدبیرن وبایدقبل ازحجامت با استفاده ازحداقل یک بار از منضج ومسهلات مربوط به مزاج مخصوص به مزاجشان آنهاراحجامت کرد.
امابعضی ازحکمادرمزاج بلغمی نیز معتقدن اگرقبل ازحجامت ۳دوره ازمنضج ومسهل بلغم استفاده شود وموقع حجامت بدن با روغن های گرم ماساژداده شودسپس حجامت شود.نظربنده هم همین است.
نیازبه بادکش درمانی یک هفته قبل ازحجامت برای هیچ یک از مزاجهاحتی مراجهای سردلازم نیست.